کد مطلب:211095 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:124
طب در عرب
عرب كه كهنه ترین ملل جهان است چون معاصر با ملل متمدن یونان و كلدان و بابل و آشور بود علم طب را به سبب مجاورت از كدانیان فرا گرفته و با زیركی و فطرت و حذاقت و تجارب خود به هم آمیخته به كار بستند.
لذا نوشته اند اول كسی كه در عرب طب را به صورت علمی درآورد در قرن ششم میلادی قبل از ظهور اسلام بود و آن مردی از بنی تیم الرباب به نام ابن خدیم [1] بود كه حذاقت و طبابت قابل توجهی داشت و شعرای عرب به رسم معمول برای ذی فنی شعری می گفتند و درباره این طبیب هم اوس بن حجر گفته:
فهل لكم فیها الی فاننی
بصیر بها أعنی النطاس حذیما [2] .
و پس از او حارث بن كلده ثقفی طبیب مشهور عرب متوفی سال 50 هجری است كه فارغ التحصیل از مدرسه جندی شاپور خوزستان بوده و او را «معهد الطب الاسلامی» می گفتند.
سپس ابن رومیه جراح تمیمی و نظر بن حارث بن كلده از عرب به این فن اقدام نموده و از متخصصین علم طب شدند ولی چون حارث از طایفه بنی ثقیف بوده كه با ابوسفیان هم عهد در كشتن مسلمین شدند به دست مسلمین كشته شده و علم طب او از بین رفت و تقریبا عرب بدون طب مانده ضمنا اسلام هم رشد و توسعه یافت و در دولت اموی از اطبای یونان و روم كه در دمشق بودند استفاده می كردند و لذا در اخبار مسموم كردن امام حسن مجتبی علیه السلام دیدیم كه معاویه از ابن آصال طبیب نصرانی به وسیله حاكم رم شرقی سمی خواست كه امام حسن را بكشد و او حاضر نشد و بالاخره با حیله و تذویر سمی از او طلبید و به سبط اكبر خورانید و اطبای دربار معاویه اطبای نصرانی بودند.
چون اسلام توسعه یافت و امویان ضعیف شدند مردی به نام خالد بن یزید بن معاویه اموی كه عرب او را حكیم آل مروان می گفتند و در سال 85 هجری درگذشت به سبب زیركی و حذاقتی كه داشت از مكتب امام محمدباقر علیه السلام كسب علم و دانش نمود و نكات طبی را از باقرالعلوم فرا گرفت و به فكر كسب علم طب افتاد تا نزدیكی از راهبین رومی به نام موریانوس رفت و او علم كیمیا را كه عبارت از فیزیك و شیمی و مكانیك امروز است و آن روز كیمیا یعنی دواسازی می گفتند فرا گرفت و كتب آنها را به دست آورد به عربی ترجمه كرد و اول كسی كه
[ صفحه 281]
از كتب طب زبان خارجی به عربی ترجمه نمود مردی به نام «اطفن» بود كه ما سرجویه از او نقل و كسب علم و فن ترجمه را گرفت و كتب علمی و فلسفی بسیار به عربی ترجمه شد.
بنابراین در حقیقت اول كسی كه فكر طلب طب را تحریك و ایجاد كرد و تعلیماتی برای بهداشت و داروی برخی از امراض داد امام پنجم حضرت محمد باقرالعلوم (ع) بود
علم طب در اواخر اموی پس از خالد به وقفه افتاد تا انقلابات سیاسی خاتمه یافت و زمام حكومت اسلامی به دست بنی عباس درآمد و امام جعفرصادق علیه السلام این رشته را در مدرسه جعفری افتتاح فرمود و تعلیمات عالیه در قسمت گیاه شناسی و داروشناسی و بیان امراض و سبب سقم و علت بروز مرض و معالجه آن تعلیم فرموده كه طب با نجوم به عللی به هم مقرون و آمیخته گردیده.
لذا نوشته اند اول كسی كه در عرب طب را به صورت علمی درآورد در قرن ششم میلادی قبل از ظهور اسلام بود و آن مردی از بنی تیم الرباب به نام ابن خدیم [1] بود كه حذاقت و طبابت قابل توجهی داشت و شعرای عرب به رسم معمول برای ذی فنی شعری می گفتند و درباره این طبیب هم اوس بن حجر گفته:
فهل لكم فیها الی فاننی
بصیر بها أعنی النطاس حذیما [2] .
و پس از او حارث بن كلده ثقفی طبیب مشهور عرب متوفی سال 50 هجری است كه فارغ التحصیل از مدرسه جندی شاپور خوزستان بوده و او را «معهد الطب الاسلامی» می گفتند.
سپس ابن رومیه جراح تمیمی و نظر بن حارث بن كلده از عرب به این فن اقدام نموده و از متخصصین علم طب شدند ولی چون حارث از طایفه بنی ثقیف بوده كه با ابوسفیان هم عهد در كشتن مسلمین شدند به دست مسلمین كشته شده و علم طب او از بین رفت و تقریبا عرب بدون طب مانده ضمنا اسلام هم رشد و توسعه یافت و در دولت اموی از اطبای یونان و روم كه در دمشق بودند استفاده می كردند و لذا در اخبار مسموم كردن امام حسن مجتبی علیه السلام دیدیم كه معاویه از ابن آصال طبیب نصرانی به وسیله حاكم رم شرقی سمی خواست كه امام حسن را بكشد و او حاضر نشد و بالاخره با حیله و تذویر سمی از او طلبید و به سبط اكبر خورانید و اطبای دربار معاویه اطبای نصرانی بودند.
چون اسلام توسعه یافت و امویان ضعیف شدند مردی به نام خالد بن یزید بن معاویه اموی كه عرب او را حكیم آل مروان می گفتند و در سال 85 هجری درگذشت به سبب زیركی و حذاقتی كه داشت از مكتب امام محمدباقر علیه السلام كسب علم و دانش نمود و نكات طبی را از باقرالعلوم فرا گرفت و به فكر كسب علم طب افتاد تا نزدیكی از راهبین رومی به نام موریانوس رفت و او علم كیمیا را كه عبارت از فیزیك و شیمی و مكانیك امروز است و آن روز كیمیا یعنی دواسازی می گفتند فرا گرفت و كتب آنها را به دست آورد به عربی ترجمه كرد و اول كسی كه
[ صفحه 281]
از كتب طب زبان خارجی به عربی ترجمه نمود مردی به نام «اطفن» بود كه ما سرجویه از او نقل و كسب علم و فن ترجمه را گرفت و كتب علمی و فلسفی بسیار به عربی ترجمه شد.
بنابراین در حقیقت اول كسی كه فكر طلب طب را تحریك و ایجاد كرد و تعلیماتی برای بهداشت و داروی برخی از امراض داد امام پنجم حضرت محمد باقرالعلوم (ع) بود
علم طب در اواخر اموی پس از خالد به وقفه افتاد تا انقلابات سیاسی خاتمه یافت و زمام حكومت اسلامی به دست بنی عباس درآمد و امام جعفرصادق علیه السلام این رشته را در مدرسه جعفری افتتاح فرمود و تعلیمات عالیه در قسمت گیاه شناسی و داروشناسی و بیان امراض و سبب سقم و علت بروز مرض و معالجه آن تعلیم فرموده كه طب با نجوم به عللی به هم مقرون و آمیخته گردیده.
[1] معجم ادباء الاطباء ج 1 به نقل الطب الامام الصادق علامه محمد خليلي ص 6.
[2] كه منظورش حذاقت ابن حذيم طبيب معروف عرب بوده است.